barqarorligi

Barqarorligi — biror tizim, jarayon yoki hodisaning tashqi bosimlar yoki vaqt o'tishi bilan ham o'z holatini saqlay oladigan qobiliyati. Barqaror bo'lgan tizim kam o'zgarish ko'rsatadi, sharoitlar o'zgarsa ham uning ichki tartibi moslashuvchanlik orqali o'zgarishlarni cheklab, oldingi holatga yaqinlashadi.

Barqarorlik ko'plab sohalarda muhim tushuncha bo'lib, uning ma'nosi kontekstga qarab o'zgaradi. Iqtisodiy barqarorlik ichki ishlab chiqarish, mehnat bozorining barqarorligi va inflatsiya darajasining barqaror o'sishi bilan bog'liq. Siyosiy barqarorlik qonuniy tartibga rioya qilinishi, xavfsizlik, ijtimoiy tinchlik ko'rsatkichlari bilan o'lchanadi. Ekologik barqarorlik ekotizimlarning o'z-o'zini tiklab olish qobiliyati, resurslarni kelajak avlodlar uchun saqlash va atrof-muhitga zarar yetkazilishining kamayishi bilan bog'liq. Kimyoviy barqarorlik moddaning xavfsiz bo'lib qolishi, sharoitlar o'zgarsa ham tarkibini saqlay olishi bilan tavsiflanadi.

Barqarorlikni baholash uchun turli indikatorlar ishlatiladi. Iqtisodiy barqarorlik uchun inflatsiya darajasining barqaror o'sishi, bozorlarning barqaror rivojlanishi va ish o'rinlarining barqarorligi ko'rsatkichlari tahlil qilinadi. Siyosiy barqarorlik uchun qonun-qoidalarning mustahkamligi, xavfsizlik, ijtimoiy tinchlik ko'rsatkichlari o'rganiladi. Ekologik barqarorlik uchun resurslarning uzoq muddatli saqlanishi, bioxilma-xillik va ifloslanish darajasining kamayishi baholanadi.

Barqarorlik konsepsiyasi qadimiy falsafalardan zamonaviy ilm-fanga qadar keng tarqalgan. Turli sohalarda barqarorlikni mustahkamlash uchun siyosiy, iqtisodiy, texnologik va ijtimoiy choralar ko'riladi. Barqaror rivojlanish orqali inson faoliyatining kelajak avlodlar uchun resurslarni yo'qotmasligini ta'minlashni maqsad qiladi.