ekotizimlarning

Ekotizimlar — o'simliklar, hayvonlar, mikroorganizmalar va ularning abiotik muhit bilan o'zaro aloqalaridan tashkil topgan murakkab tizimlardir. Ular energiya va moddalar aylanishini ta’minlab, o'z-o'zini barqaror saqlashga qodir. Biotik komponentlar o'simliklar, hayvonlar va mikroorganizmlar; abiotik komponentlar tuproq, suv, havo va iqlimdan iborat bo'lib, ular birgalikda faoliyat yuritadilar.

Quyosh energiyasi ekotizimlar uchun asosiy manba bo'lib, o'simliklar fotosintez orqali energiyani o'zlashtiradi; bu energiya oziq-ovqat zanjirlari orqali boshqa organizmlarga o'tadi. Moddalar aylanishi (uglerod, azot, suv tsikllari) ekotizim faoliyatini qo'llab-quvvatlaydi. Turli mikromuhitlar va o'zaro ta'sirlar, o'simliklar va hayvonlar o'rtasidagi munosabatlar, populyatsiyalarning raqobati kabi jarayonlar ekotizim barqarorligini ta'minlaydi.

Ekotizimlar inson uchun ko'plab xizmatlar ko'rsatadi: oziq-ovqat resurslari, suv sifatini yaxshilash, eroziyaning kamayishi, iqlim barqarorligini qo'llab-quvvatlash, biologik xilma-xillikni saqlash va madaniyat, ilmiy tadqiqotlar hamda dam olish uchun makon beradi.

Xavf omillari orasida urbanizatsiya, sanoatlashtirish, iqlim o'zgarishi va invaziv turlarning tarqalishi mavjud. Bunday xavflar ekotizimlar tarkibi va xizmatlarini zaiflashtirishi mumkin. Barqaror foydalanish, restavratsiya va xilma-xillikni saqlash yo'nalishlari ekotizimlarni himoya qilishning asosiy yo'llaridir.