artefaktami

Artefaktami, czyli obiektami wytworzonymi lub zmienionymi przez człowieka, nazywa się w naukach o kulturze materialnej zestaw przedmiotów zachowanych w materialnych śladach przeszłości. W archeologii i pokrewnych dziedzinach artefaktami są narzędzia, broń, ceramika, ozdoby, przedmioty domowe oraz fragmenty budowli, a także zmodyfikowane materiały naturalne. Artefakty różnią się od ecofactów, które są pochodzenia naturalnego i nie noszą śladów obróbki człowieka.

W praktyce muzealnej i badawczej termin ten odnosi się do zbiorów z określonych okresów i kultur, często opisanych pod kątem materiału (kamień, ceramika, metal, kość), funkcji (narzędzia, broń, wyposażenie domowe, biżuteria) oraz technik produkcji. Obiekty te dostarczają danych o technologii, gospodarce, strukturze społecznej i kontaktach kulturowych dawnych społeczności. Na polu naukowym prowadzi się typologię, seriację i datowanie kontekstowe w oparciu o stratygrafię, relacje kontekstowe i zgodność warstw.

W opisie terenowych znalezisk artefaktami zajmuje się dokumentacja kontekstowa: lokalizacja, głębokość, warstwa, związki z innymi przedmiotami. Z muzealnego punktu widzenia artefakty są częścią kolekcji i często oceniane pod kątem stanu zachowania, rekonstrukcji funkcji oraz potencjału interpretacyjnego.

Poza archeologią termin artefakt często występuje w informatyce i naukach obrazowych jako artefakt – zniekształcenie lub sztuczny efekt wynikający z procesu przetwarzania danych, lub w fotografii jako niepożądane odkształcenie obrazu.