anaboliczne

Anaboliczne, w kontekście biochemii i fizjologii, odnoszą się do procesów anabolicznych, które polegają na budowaniu złożonych cząsteczek z prostszych jednostek. Są przeciwieństwem procesów katabolicznych, które polegają na rozkładzie związków chemicznych. Procesy anaboliczne wymagają energii i prowadzą do syntezy białek, kwasów nukleinowych, lipidów oraz innych makrocząsteczek, co jest kluczowe dla wzrostu tkanek, naprawy uszkodzeń i magazynowania energii.

W organizmach człowieka anaboliczne działanie odgrywają hormony i czynniki wzrostu, takie jak insulin, hormon wzrostu, testosteron i inne steroidy płciowe. Dzięki nim zachodzą m.in. synteza białek, synteza glikogenu w wątrobie i mięśniach, a także lipogeneza. Anaboliczne procesy są szczególnie intensywne w okresie wzrostu, w rehabilitacji po urazach oraz w odpowiedzi na odpowiednie odżywianie i trening.

Anaboliczne steroidy to syntetyczne pochodne testosteronu, które mają silny efekt anaboliczny i są wykorzystywane medycznie w leczeniu niedoborów hormonów, utraty masy mięśniowej spowodowanej chorobami, oparzeń czy osteoporozy. Szeroko jednak używane nielegalnie w sportach jako doping, co prowadzi do regulacji prawnych i surowych zakazów. Działania niepożądane obejmują uszkodzenie wątroby, zaburzenia lipidowe, nadciśnienie, zaburzenia hormonalne, problemy psychiczne i uzależnienie.

W praktyce medycznej i sportowej dominuje dążenie do bezpiecznego wspierania procesów anabolicznych poprzez zbilansowaną dietę, odpowiedni trening oraz, gdy konieczny, terapię pod ścisłą kontrolą lekarza.