afetler

Afetler, insan yaşamını, toplumsal düzeni ve çevreyi önemli ölçüde etkileyen olaylardır. Doğal süreçlerin aşırı veya dengesiz etkisi, insan faaliyetlerinin zararına karışması veya bu iki unsurun etkileşimiyle ortaya çıkar. Afetler genellikle tehlike, maruziyet ve savunmasızlığın birleşmesiyle oluşur ve bu nedenle yalnızca bir doğa olayı değildir.

Doğal afetler deprem, sel, kuraklık, çığ, volkanik patlama, fırtına ve tsunami gibi olayları kapsar. İnsan kaynaklı veya teknolojik afetler ise sanayi kazaları, kimyasal veya biyolojik sızıntılar, nükleer olaylar ve savaş ya da çatışmalardan kaynaklanan zararları içerebilir.

Risk, tehlike, maruziyet ve savunmasızlık gibi etkenlerin etkileşimiyle belirlenir. İklim değişikliği tehlikelerin sıklığını ve şiddetini artırabilir. Afetlerin etkileri can kaybı ve yaralanmalardan ekonomik kayıplara, altyapı ve hizmetlerin aksamasına kadar geniş alanlarda görülebilir.

Afet yönetimi, hazırlık, müdahale, iyileştirme ve rehabilitasyon olmak üzere döngüsel bir süreçtir. Risk azaltma önlemleri, erken uyarı sistemleri, eğitimler ve tatbikatlar ile dayanıklı altyapı tasarımı, planlı müdahale ve etkili iletişim bu süreci güçlendirir. Kamu kurumları, yerel yönetimler, sivil toplum ve uluslararası kuruluşlar işbirliği yapar.

Türkiye’de Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) koordinasyonu altında deprem, sel ve diğer afetlere yönelik planlama ve müdahaleler yürütülür. Kızılay gibi sivil toplum kuruluşları acil yardım ve kurtarma çalışmalarına katkı sağlar. Uluslararası düzeyde ise Birleşmiş Milletler ve diğer kurumlar afet risk yönetimi çalışmalarını destekler.