Synteza

Synteza to pojęcie używane w wielu dziedzinach nauki i praktyki, oznaczające proces łączenia prostszych elementów w całość o wyższej złożoności. Pochodzi od greckich słów sun- "razem" i thesis "stawanie". W ujęciu ogólnym synteza odnosi się do tworzenia nowych struktur, substancji lub idei poprzez zestawienie ich części.

W chemii synteza chemiczna to zaplanowany ciąg reakcji prowadzących do otrzymania związku chemicznego z prostszych substratów. Kluczowe elementy to wybór szlaku, dobór odczynników, warunki reakcji i katalizatorów, a także etapy oczyszczania i charakteryzacji (np. analityka instrumentalna, chromatografia). Zastosowania obejmują produkcję leków, materiałów oraz polimerów.

W biochemii synteza biosyntetyczna to proces produkcji złożonych związków w organizmach żywych. Zachodzi przy udziale enzymów, będąc częścią metabolizmu anabolicznego. Przykłady to synteza białek z aminokwasów, biosynteza kwasów tłuszczowych oraz dwukierunkowa produkcja cukrów (np. glikogeneza).

W językoznawstwie synteza opisuje tworzenie jednostek leksykalnych i fleksyjnych poprzez łączenie morfemów lub wyrazów. Języki syntetyczne charakteryzują się bogatą morfologią; różnią się od języków analitycznych, w których relacje składniowe wyrażane są głównie za pomocą kolejności wyrazów i słów. Przykładem języka syntetycznego jest polski.

W filozofii użycie terminu synteza odnosi się do łączenia różnych tez w spójną całość, na przykład w dialektyce Hegla, gdzie teza i antyteza prowadzą do syntezy.

Poza naukami ścisłymi synteza jest także podstawowym pojęciem w projektowaniu i badaniach, gdzie dąży się do tworzenia efektywnych i zrównoważonych rozwiązań przez łączenie elementów w nową całość.