Przyroda

Przyroda, czyli natura, to cały naturalny świat obejmujący organizmy żywe, ich siedliska i procesy fizyczne kształtujące Ziemię. Od środowisk stworzonych przez człowieka różni się tym, że powstaje bez ludzkiej intencji i zarządzania.

W skład przyrody wchodzą ekosystemy (las, jeziora, torfowiska, oceany), elementy abioticzne (gleba, powietrze, woda, klimat) oraz procesy biogeochemiczne, takie jak fotosynteza i obieg wody. Dzięki nim pojawia się różnorodność organizmów i sieci zależności.

Ludzie żyją w zgodzie z przyrodą, korzystając z jej zasobów i usług ekosystemowych, a jednocześnie wpływając na nią. Obejmują one produkcję żywności, ochronę przed erozją, oczyszczanie wody, zapylanie, regulację klimatu oraz wartości kulturowe i rekreacyjne. Działania ludzkie mogą prowadzić do degradacji środowiska.

Badania przyrody prowadzone są w naukach przyrodniczych, takich jak ekologia, biologia, geologia, klimatologia. Stosuje się obserwacje terenowe, eksperymenty i modelowanie, aby zrozumieć struktury naturalne i przewidywać skutki zmian.

Ochrona przyrody obejmuje obszary chronione, parki narodowe i programy zrównoważonego rozwoju. W Polsce przykłady to Białowieżański Park Narodowy i Tatry; na arenie międzynarodowej prowadzi się działania UNESCO i konwencje ochrony różnorodności biologicznej.