Kromatografia

Kromatografia (chromatografia) to technika analityczna służąca do rozdzielania mieszanin na poszczególne składniki na podstawie różnic w powinowactwie do dwóch faz: stałej i ruchomej. W typowej konfiguracji składniki rozdzielane są na kolumnie wypełnionej fazą stałą, przez którą przepływa faza ruchoma. Składniki pobierają się z różną szybkością w zależności od interakcji z fazą stałą, co prowadzi do ich rozdziału i oddzielnego detektowania.

Historia i etymologia: nazwa pochodzi od greckiego chroma (kolor) i graphein (pisać); początki chromatografii sięgają prac Mikhaila Tsveta, który w latach 1903–1906 rozdzielał pigmenty roślinne, wprowadzając kluczowy koncept rozdziału na podstawie podziału między fazami.

Główne typy i zasady działania: chromatografia cieczowa (LC) obejmuje różne techniki, w tym wysokosprawną chromatografię cieczową (HPLC); chromatografia gazowa (GC) rozdziela substancje lotne; cienkowarstwowa (TLC) stosowana do szybkich analiz jakościowych. Istnieją także chromatografie jonowymienne, rozdziału wielkości cząsteczek (GPC/SEC) i afinityjne, które wykorzystują specjalne interakcje chemiczne. Wspólną cechą jest detekcja po rozdzieleniu, przy użyciu detektorów takich jak UV–Vis, refraktometry, detektory MS itp.

Zastosowania: chromatografia jest szeroko używana w chemii, biochemii, farmaceutyce, ochronie środowiska, analizie żywności i kontroli jakości. Dzięki wysokiej rozdzielczości umożliwia identyfikację i kwantyfikację składników w złożonych mieszaninach.

Ograniczenia i zalety: technika może być czasochłonna i kosztowna, wymaga optymalizacji warunków i doboru faz; jednak zapewnia wysoką rozdzielczość, wrażliwość i możliwość analizy wielu składników z jednego próbki.