Klonlama

Klonlama, genetik olarak özdeş bireylerin üretilmesi amacıyla bir organizmanın çoğaltılması sürecidir. En yaygın yöntem, somatik hücre çekirdeği transferi (SCNT) olarak bilinen tekniktir. Bu yöntemde bir yetişkin hücresinin çekirdeği, çekirdeğinin alındığı bir yumurta hücresinin sitoplazmasıyla birleştirilir; çekirdeğin genomu yeni bir üreme sistemine aktarılır ve oluşan embriyo, uygun bir taşıyıcıya transfer edilerek gelişmesi sağlanır. Üreme klonlaması, genetik olarak hedeflenen ana organizmaya çok benzeyen bir yavrunun doğumunu amaçlar. Terapötik klonlama ise embriyo gelişiminden elde edilen kök hücreler aracılığıyla bireysel hastalara özgü doku veya organ tedavileri geliştirmeyi hedefler; bu alanda araştırmalar sürmekte olmakla birlikte insan uygulamaları açısından etik ve güvenlik konuları önemli olarak kalmaktadır.

Geçmişte Dolly adlı koyun 1996’da, somatik hücre çekirdeği transferiyle klonlanan ilk bilinen büyük memeli olarak kayda geçmiştir. Bitki klonlaması ise daha eski ve yaygındır; doku kültürü ve vegetatif çoğaltma yoluyla aynı genetik içeriğe sahip bitkiler üretilebilir; bu, tarımda hızlı ve eşit niteliklerde ürünler elde etmek için kullanılır.

Kullanım alanları arasında hayvan yetiştiriciliğinde verimi ve hastalık direncini artırma amacıyla klonlama, bitkilerde üretim güvenilirliği, ilaç geliştirme ve araştırma modellerinin oluşturulması sayılabilir. Ancak insan klonlama, etik sorunlar, güvenlik riskleri ve genetik çeşitlilik kaybı endişeleri nedeniyle çoğu yerde sınırlanmıştır. Klonlama teknolojileri, teknik verimlilik, epigenetik yeniden programlama ve uzun vadeli etkiler gibi zorluklar nedeniyle halen tartışmalı bir alandır.