Kazanlabilirlik

Kazanılabilirlik, bir hedefin mevcut koşullar ve sahip olunan olanaklar altında elde edilebilir olma özelliğini ifade eden bir kavramdır. Türkçede kazanılabilirlik kelimesi, kazan- kökünden türeyen ve -ılabilir (yapılabilir) ekiyle birleşen ve -lik sonefiyle isimleşen bir terimdir. Bu kavram, bir durumdan istenen sonuca ulaşmanın mümkün olup olmadığını belirlemek için kullanılır ve genelde “elde edilebilirlik” veya “ulaşılabilirlik” anlamlarına yakın bir çerçeve sunar.

Kazanılabilirlik, çeşitli alanlarda modellere bağlanabilir. Özellikle durum geçiş sistemleri, oyun teorisi, yapay zeka, kontrol teorisi ve operasyon araştırması gibi disiplinlerde hedeflenen bir durumun hareketli adımlar aracılığıyla elde edilip edilemeyeceğini inceler. Bu bağlamda, kazanılabilirlik çoğunlukla belirli kurallar altında yapılacak bir dizi eylemle hedef duruma ulaşılması ihtimalini sorgular. Bazı durumlarda zorunlu veya garanti edilen bir kazanıma işaret eden kuvvetli kazanılabilirlik, bazı durumlarda ise sadece gerekli veya olası yolun varlığını ifade eden zayıf kazanılabilirlik kavramlarını kapsayabilir.

Uygulamalı örnekler arasında basit bir labirentte başlangıç durumundan hedefe ulaşmanın mümkün olup olmadığını görmek, bir proje planında belirli kaynaklar ve zamanlamalar altında hedefin gerçekçi olup olmadığını analiz etmek yer alır. Eş anlamlı kavramlar arasında ulaşılabilirlik ve uygulanabilirlik bulunur; bunlar, bağlama göre benzer veya örtüşen anlamlar taşıyabilir. Kazanılabilirlik, karar destek sistemlerinde, güvenlik doğrulamasında ve optimizasyon süreçlerinde temel bir değerlendirme ölçütü olarak kullanılır.