Histaminy

Histaminy to biogenne aminy, które odgrywają kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej, regulują przepuszczalność naczyń krwionośnych oraz funkcjonują jako neurotransmitery w układzie nerwowym. W organizmie histaminy występują przede wszystkim w komórkach tucznych (mastocytach) i bazofilach, a także w komórkach enterochromafinowych żołądka. Są magazynowane w ziarnistościach i uwalniane w odpowiedzi na bodźce, co wywołuje lokalne i ogólne reakcje zapalne.

Histamina wywołuje efekty poprzez wiązanie z receptorami histaminowymi H1, H2, H3 i H4. Receptory H1 występują głównie w naczyniach krwionośnych i drogach oddechowych i odpowiadają za rozszerzenie naczyń, zwiększenie przepuszczalności oraz świąd i skurcz oskrzeli. Receptory H2 zlokalizowane są w błonie śluzowej żołądka i regulują wydzielanie kwasu solnego, a także biorą udział w modulacji odpowiedzi immunologicznej. Receptory H3 i H4 występują w układzie nerwowym oraz w komórkach immunologicznych; H3 reguluje uwalnianie histaminy i przekazywanie sygnałów, natomiast H4 bierze udział w chemotaksji i aktywacji leukocytów.

Metabolizm histaminy zachodzi głównie dzięki diamine oksydazie (DAO) i histamin-N-metylotransferazie (HNMT). Niedobór DAO lub nadmierne spożycie histaminy mogą prowadzić do nietolerancji histaminy, objawiającej się bólami głowy, wysypką, biegunką lub niepokojem. Nadmiar histaminy może wynikać z reakcji alergicznych, zaburzeń metabolizmu lub spożycia histaminy z pokarmu, która występuje w niektórych rybach, serach, winach i produktach fermentowanych.

Histaminy są również celem leków stosowanych w terapii chorób alergicznych i dolegliwości żołądkowych: antyhistaminowe leki blokują receptory H1, leki blokujące H2 obniżają wydzielanie kwasu solnego, a stabilizatory komórek tucznych ograniczają uwalnianie histaminy. Wiedza o wariantach genetycznych receptorów i enzymów metabolizujących histaminę wpływa na indywidualne odpowiedzi na terapie.