Fotobiomodulacja

Fotobiomodulacja (FBM) to bezinwazyjna metoda stymulowania procesów komórkowych za pomocą światła o określonych długościach fal, najczęściej w zakresie czerwonym (około 600–700 nm) i bliskiej podczerwieni (około 700–1100 nm). Stosowana w rehabilitacji, medycynie sportowej, dermatologii i stomatologii, ma na celu wspomaganie gojenia tkanek, redukcję stanów zapalnych i bólów oraz poprawę funkcji komórek.

Mechanizm działania opiera się na absorpcji światła przez mitochondria, zwłaszcza przez enzym oksydazę cytochromu c. Aktywacja tego układu może prowadzić do wzrostu produkcji ATP, uwolnienia tlenku azotu i zmian redoks, co wpływa na sygnały komórkowe, ekspresję genów i procesy naprawcze. Efekt ten bywa opisywany jako modulacja metabolizmu energetycznego i odpowiedzi zapalnej.

Badania dotyczące zastosowań fotobiomodulacji obejmują gojenie ran, redukcję bólu, rekonwalescencję po urazach mięśniowych, neuropatie obwodowe oraz poprawę stanu skóry i gojenie oparzeń. Dowody są mieszane i w wielu obszarach potrzebne są większe, dobrze zaprojektowane badania kliniczne. Niektórzy autorzy sugerują korzyści przy określonych parametrach dawki, natomiast niewłaściwe ustawienia mogą nieść ryzyko uszkodzenia tkanek.

Urządzenia wykorzystujące FBM używają światła LED lub laserów w zróżnicowanych zakresach fal. Zależnie od długości fali, natężenia i czasu ekspozycji parametry bywają dobierane do konkretnego zastosowania. Fotobiomodulacja nie zastępuje standardowych terapii, lecz może stanowić ich uzupełnienie, z zachowaniem ostrożności i konsultacji z lekarzem.