Contravallatie

Contravallatie is een term uit de krijgskunde die verwijst naar een ring van fortificaties die verdedigers rondom een belegerde vesting aanleggen. De term is afgeleid van het Franse contrevallation en betekent letterlijk een tegenwerkende verdedigingslijn. In tegenstelling tot circumvallatie, die door de belegeraar wordt opgezet om de vesting te omsingelen en de communicatie met buitenafzetting af te sluiten, is contravallatie een constructie van de verdedigende macht om de aanval van de belegeraar tegen te gaan en om relieftroepen buiten de vesting buiten-schietlijnen en operaties te beschermen.

Doel en functie: de contravallatie dient om de stad te beschermen tegen relieftroepen die anders via een omweg de belegeraar of de belegerde positie zouden kunnen benaderen. Daarnaast biedt zij schuilplaatsen, extra schootlijnen voor artillerie en vormt ze een buffer tussen de belegerde stad en de buitenste aanvalslijnen van de vijand. Het doel is tijdwinst en betere verdedigingsposities tijdens de belegering.

Constructie en kenmerken: contravallaties bestonden uit aarden wallen, schansen, redoutes en andere buitenwerken, soms voorzien van palissaden en palissade-rooms. Ze werden net buiten de hoofdverdedigingslijnen aangelegd en vereisten aanzienlijke logistieke inspanning voor de bouw en het onderhoud gedurende een belegering.

Historische context: contravallaties komen vooral voor in de vroegmoderne belegeringspraktijk in Europa, met name tijdens conflicten zoals de Nederlandse Opstand. Zie ook circumvallatie, belegering, vesting.