Bandaríkjunum

Bandaríkjunum, oft nefnd Bandaríkin (United States of America, USA), er föderalískt lýðræðisríki í Norður-Ameríku. Það samanstendur af 50 ríkjum og borgarhluta; höfuðborgin er Washington, D.C. Landið liggur að Kanada í norðri og Mexíkó í suðri, og hefur strandlengjur við Atlantshafið, Kyrrahafið og Mexíkóflóa. Alaska liggur til norðvesturs og Hawaii í Kyrrahafinu.

Stjórnarfar: Bandaríkin eru föderalískt konstitútsríki með þremur greinunum: löggjafarvaldið, framkvæmdavald og dómsvald. Löggjafarvaldið er tvídeild: öldungadeild (Senate) og fulltrúadeild (House of Representatives). Framkvæmdavald er í höndum forseta sem er einnig þjóðhöfðingi, og varaforseta. Kjörtímabil forseta er fjögur ár, og menn mega ekki sitja lengur en tvö kjörtímabil. Dómstólar: æðsta dómstóll (Supreme Court) og aðrir dómstólar innan ríkja.

Efnahagur og samfélag: Hagkerfið er stærsta í heimi að nafnverði og er fjölbreytt markaðsbúskapur. Helstu greinar eru tækni, fjármál, framleiðsla, heilsugæsla og menntun. Gjaldmiðill er bandaríkjadalur (USD). Engin alríkis tungumál; en enska er algengasta tungumálið og spænska hefur mikið fylgi.

Saga og menning: Saga Bandaríkjanna hefst með uppruna indíána og landnám Evrópubúa, og náði fullu sjálfstæði frá Bretlandi með Friðarsamningunum og stjórnarskrá sem sett var 1787. Borgarastyrjöldin (1861–65) breytti þjóðinni, og barátta fyrir borgaréttindum mótaði samfélagið á 20. öld. Menning Bandaríkjanna hefur mikil áhrif á heimsvísu í listum, vísindum og tækni.