özgünlük

Özgünlük, bir şeyin özgün, benzersiz ve taklitten uzak olma niteliğini ifade eden bir kavramdır. Özellikle sanat, edebiyat, tasarım ve bilim gibi alanlarda özgünlük, eser ya da yaklaşımın yeni bir bakış açısını yansıtması olarak değerlendirilir. Aynı zamanda bir kişinin veya kurumun kendine özgü stil, dil ve ifade biçimini geliştirmesiyle de ilişkilidir. Türkçede özgünlük, özgün kelimesinden türeyen bir soyut isim olarak kullanılır ve -lük eki bu niteliği kavramsal olarak üretir.

Kavramın kökeni açısından özgünlük, özün (özgün) kendine özgün, benzersiz niteliklerini öne çıkarır. Bu çerçevede özgünlük, yalnızca içerik bakımından yenilikçi olmakla sınırlı kalmayıp, ifade biçimi, perspektif ve yöntem açısından da özgünlük taşıyabilir. Kültürel üretimde özgünlük, geleneklerle diyalog kurmayı ve özgün bir ses geliştirmeyi ifade eder.

Kullanım alanları ve değerleri çeşitli alanlarda farklı şekillerde konumlanır. Sanat ve edebiyatta özgünlük, yaratıcılığın ve kişisel bakışın vurgulanmasıyla öne çıkar. Tasarım, medya ve akademide ise özgünlük, yeni bir yaklaşım sunma, önceden var olan fikirlerden ayrışma ve özgün ifadelere sahip olma olarak ele alınır. Hukuk ve etik bağlamlarda özgünlük, fikir ve ifade korumalarının geçerli olabilmesi için bazı özgünlük ölçütlerinin karşılanmasına bağlı olarak tartışılır; çoğu durumda özgünlük, eserin bağımsız yaratıcılığını ve özgün ifade biçimini gerektirir. Günümüzde remix kültürü ve açık kaynak yaklaşımı, özgünlüğün ne olduğu konusunda yeni tartışmaları beraberinde getirir.