çözünürlüü

Çözünürlük, bir maddenin belirli bir çözücü içinde sabit sıcaklıkta çözünebilen maksimum miktarını ifade eder. En çok su gibi çözücüler için kullanılır ve çözünen madde miktarı genellikle gram çözünen/100 gram çözücü veya molar çözünlük (M) cinsinden verilir. Örneğin, 25 °C’de suda NaCl’nin yaklaşık 36 g/100 g suya karşılık geldiği bildirilir. Çözünürlük, çözünenin çözünebileceği maksimum konsantrasyonu gösterir ve doygun çözeltiyle ilişkilidir.

Çözünürlüğü etkileyen temel faktörler arasında sıcaklık, çözücü türü ve kimyasal doğası, çözünenin polarity ve iyonlaşabilirliği, pH, basınç (özellikle gazlar için) ve iyonik etkileşimler bulunur. Katı maddeler için çoğu durumda sıcaklık arttıkça çözünürlük artar; bazı istisnalar da vardır. Gazlar için ise genellikle sıcaklık arttıkça çözünürlük düşer ve basınç artışı çözünürlüğü yükseltebilir (Henry’nin yasası). Ortak iyon etkisi, kompleksleşme ve çözücüye özgü özellikler de çözünürlüğü değiştirir.

Solubility ile ilgili terimler arasında doygunluk, çözünürlük ürünü (Ksp) ve ortak iyon etkisi öne çıkar. Ksp, zayıf çözünen tuzların çözünebilenliklerini tanımlamada kullanılır ve sıcaklıkla değişebilir. Çözünürlük kavramı, kimya, biyoloji, çevre bilimi ve ilaç bilimi gibi alanlarda hayati rol oynar; ilaç formülasyonları, gıda teknolojisi ve atık su arıtımı gibi uygulamalarda önemli parametredir.