çözücülerin

Çözücülerin (çözücüler) temel işlevi, çözünen maddeyi çözelti halinde dağılmasını sağlayacak ortamı sunmaktır. Genelde çözücü, çözünenle etkileşime girerek moleküllerin ya da iyonların çözücüye dağılmasını kolaylaştırır ve çoğunlukla tek fazlı bir karışım oluşturur. Bu özellik, kimyadan biyolojiye, laboratuvar çalışmasından endüstriyel işlemlere kadar geniş bir alanda önem taşır.

Çoğunlukla iki ana gruba ayrılır: organik çözücüler ve inorganik çözücüler. Organik çözücüler karbon içeren bileşiklerden oluşur ve polar (ör. etanol, aseton) veya nonpolar (ör. toluen, hekzan) olabilirler; polar çözücüler arasında polar protik ve polar aprotik alt sınıfları bulunur. İnorganik çözücüler ise su gibi karbon içermeyen çözücülerden oluşur ve bazı özel uygulamalarda tercih edilirler.

Seçim, çözünürlüğe uygunluk, çözücü-çözünen etkileşimi, buharlaşma hızı, kaynama noktası, yoğunluk ve güvenlik/çevresel etkiler gibi kriterlere dayanır. Ayrıca maliyet ve mevzuata uygunluk da dikkate alınır. Çözünürlüğü öngörmek için Hansen parametreleri gibi modeller kullanılır.

Kullanım alanları arasında laboratuvar çalışmaları, boya ve kaplama işlemleri, ekstraksiyon ve formülasyonlar ile temizleme yer alır. Güvenlik açısından çözücülerin çoğu yanıcıdır; bazıları toksik veya zararlı buharlar çıkarabilir. Çevreye etkileri VOC emisyonlarıyla ilişkilidir; uygun bertaraf ve güvenli kullanım önemlidir.