zatrzasku

Zatrzask to mechaniczne urządzenie służące do utrzymania drzwi, bram lub mebli w pozycji zamkniętej bez użycia klucza. Najczęściej składa się z obudowy zawierającej wysuwany trzpień, który wchodzi w odpowiednią listwę zaczepową lub otwór w ramie. Dzięki temu skrzydło drzwiowe domyka się i pozostaje zamknięte do momentu ponownego wysunięcia trzpienia.

W praktyce zatrzaski można podzielić na kilka podstawowych rodzajów. Mechaniczne zatrzaski sprężynowe same wracają do pozycji wyjściowej po domknięciu, zapewniając autozamykanie. Zatrzaski zasuwkowe to proste konstrukcje, w których trzpień wysuwa się po przesunięciu dźwigni lub klamki. W meblach i niektórych drzwiach używane są także zatrzaski cylindryczne lub mortise, dopasowane do konkretnego typu ościeżnicy. Współczesne zastosowania obejmują także zatrzaski magnetyczne i elektroniczne, sterowane zdalnie lub przez systemy automatyki domowej.

Zastosowanie zatrzasku obejmuje przede wszystkim drzwi wewnętrzne i zewnętrzne, bramy, meble i skrzynki. Zatrzask zwykle nie zastępuje zamka, lecz ułatwia szybkie i pewne domknięcie; w wielu konstrukcjach funkcjonuje razem z mechanizmem zamka, zapewniając łatwe codzienne użycie oraz pewne utrzymanie drzwi w zamkniętej pozycji.

Nazwa zatrzask wywodzi się od polskiego zatrzaskać – funkcja mechanicznego zablokowania. Historycznie używane były proste, drewniane wersje, które z czasem ewoluowały w bardziej trwałe i precyzyjne konstrukcje metalowe.