zafirler

Zafirler, Türkçede zafir kelimesinden türetilmiş olan ve korundum grubuna ait değerli taşlardır. Kimyasal olarak alüminyum oksit (Al2O3) formundadır; saf halinde renksizdir. Taşlara renk veren iz elementler arasında demir, titanyum, krom ve vanadyum bulunur. En çok bilinen rengi mavidir, ancak sarı, kahverengi, yeşil, pembe, turuncu ve renksiz gibi farklı renk varyantları da mevcuttur. Mavi zafirler çoğunlukla demir ve titriyumun iz katkılarıyla oluşurken, krom kırmızı tonlar için sorumludur; pembe zafirler krom baskısının sonucu olarak oluşur ve padparadscha adı verilen turuncu-pembe olan nadir bir varyant da vardır.

Zafirler, genellikle metamorfik veya magmatik kayaçlarda oluşur ve dünya çapında kuyumculukta yaygın olarak kullanılır. Başlıca çıkarım bölgeleri arasında Sri Lanka (Ceylon), Myanmar (Burma), Madagaskar, Avustralya, Tayland ve Kenya bulunur; ayrıca Tanzanya, Nijerya ve çeşitli ABD bölgelerinde de zafirler elde edilir. Nehir ve alüvyon yataklarında da zafir bulunabilir.

Fiziksel olarak zafirler Mohs sertliği 9’dur, vitresli parlaklık gösterir ve çoğunlukla altıgen kristal sisteminde oluşur. Kırılma indeksi yaklaşık olarak 1.76–1.77 arasındadır ve yoğunlukları yaklaşık 3.98–4.05 g/cm3 civarındadır. Kıyafet endüstrisinde en çok kullanılan değerli taşlar arasındadır; ayrıca endüstriyel amaçlar için sentetik zafir üretimi de yapılır. Sentetik zafirler Verneuil (flame fusion) ve Czochralski yöntemleriyle üretilir ve ekranlar, pencereler ile LED teknolojisi gibi alanlarda kullanılır.