yetkinliklerdir

Yetkinlikler, bir kişinin belirli görevleri etkili ve verimli biçimde yerine getirebilme kapasitesini ifade eden kavramdır. Genelde bilgi, beceri ve tutumun bir arada gösterdiği performansla ilişkilendirilir ve bir bireyin mevcut yetkinlik seti ile beklenen iş performansı arasındaki ilişkiyi açıklar. Türkçede yetkinlikler, bireysel yetkinliklerin ölçülmesi ve geliştirilmesi süreçlerinde temel kavram olarak kullanılır.

Bir yetkinliğin temel bileşenleri genelde üç başlık altında ele alınır: bilgi (ne bilindiği), beceri (ne yapabildiği) ve tutum ya da davranışlar (nasıl uygulanıldığı). Bu üç öğe birbirini tamamlar; bilgi ve beceri uygulanmaya dönüştüğü anda davranışlar ortaya çıkar. Çeşitli çerçeveler bu üç öğeyi KSAO yaklaşımına uyarlayabilir.

Yetkinlikler kategorilere ayrılabilir. Teknik veya sert yetkinlikler, mesleki bilgi ve uygulamaları kapsarken; iletişim, işbirliği, problem çözme gibi davranışsal veya soft yetkinlikler daha çok etkileşim odaklıdır. Ayrıca liderlik, karar verme veya proje yönetimi gibi iş rolleri için özel yetkinlik modelleri geliştirilir.

Kullanım alanları arasında insan kaynakları yönetimi, işe alım, performans değerlendirmesi, kariyer planlaması ve eğitim-programı tasarımı bulunur. Yetkinlik tabanlı yaklaşımlar, adayların ve çalışanların gelişim ihtiyaçlarını daha net tanımlamaya ve ölçümlenebilir hedefler koymaya olanak sağlar.

Değerlendirme çoğunlukla davranışsal göstergeler aracılığıyla yapılır. 360 derece geribildirim, performans görüşmeleri ve öz-değerlendirme gibi yöntemler; yetkinliklerin nasıl sergilendiğini ve nerelerde gelişme gerektiğini gösterir.

Eleştiriler ise bağlama duyarlılık, kültürel farklar ve belirli iş ortamlarına yönelik esneklik gereksinimidir. Yetkinlik kavramı her zaman bağlam içinde yorumlanmalı ve durum odaklı geliştirilmeli; tek başına bir iş başarısının garantisi değildir.