utylizacj

Utylizacja to polskie pojęcie oznaczające przetwarzanie, neutralizację lub odzysk odpadów oraz innych materiałów, w celu zmniejszenia ich szkodliwości dla środowiska i zdrowia publicznego, a także odzysku energii lub surowców. W praktyce zakres pojęcia obejmuje zarówno procesy mające na celu odzysk materiałowy (recykling i podobne), jak i operacje zapewniające neutralizację lub wykorzystanie energii z odpadów. Forma ut y l i z a c j a jest najczęściej używana w literaturze fachowej; w niektórych dokumentach pojawia się skrótowita forma utylizacj, która jest błędna lub niepełna.

Zakres utylizacji obejmuje różnorodne metody. Mechaniczne przetwarzanie, sortowanie i separację surowców prowadzą do odzysku plastiku, metali i innych materiałów. Biologiczne metody przetwarzania, takie jak kompostowanie i biogazowanie, stosuje się do odpadów organicznych. W zakres energetycznego odzysku wchodzą spalanie odpadów z odzyskiem energii, piroliza i gazowanie. Utylizacja może także obejmować procesy, które nie przynoszą materiałowego odzysku, ale umożliwiają neutralizację substancji, a w ostateczności także składowanie, gdy inne opcje nie są możliwe.

Regulacje dotyczące utylizacji funkcjonują w ramach prawa Unii Europejskiej i krajowego prawa dotyczącego odpadów. Istnieje hierarchia odpadów: zapobieganie, przygotowanie do ponownego użycia, recykling, inne odzyskiwanie (w tym odzysk energetyczny) i ostatecznie składowanie. Te zasady kształtują wymagania dotyczące zezwoleń, standardów środowiskowych i monitoringu operacji utylizacyjnych. W praktyce termin ten jest powszechnie używany w sektorze gospodarki odpadami i administracji publicznej.