uogólnienie

Uogólnienie, polskie słowo oznaczające generalizację, to proces lub rezultat rozciągania cechy zaobserwowanej w szczególnych przypadkach na szerszą klasę obiektów. W logice i myśleniu potocznym uogólnienie bywa rozumiane jako formułowanie twierdzeń uniwersalnych w oparciu o pojedyncze obserwacje.

W logice rozróżnia się indukcję, w której wniosek ogólny opiera się na licznych przypadkach, od dedukcji, w której prawdziwość przesłanek gwarantuje prawdziwość wniosku. Uogólnienie bywa trafne, jeśli próbka jest reprezentatywna i wystarczająca; bywa też nietrafne, gdy prowadzi do błędnych wniosków z zbyt małej lub nieodpowiedniej liczby obserwacji.

W psychologii i kognitywistyce uogólnienie bywa opisane jako błąd poznawczy lub heurystyka, kiedy na podstawie ograniczonej liczby obserwacji wyciąga się zbyt ogólne wnioski, co może prowadzić do stereotypów lub błędnych przekonań.

W statystyce i uczeniu maszynowym pojęcie generalizacji odnosi się do zdolności modelu do prawidłowego działania na danych, które nie były użyte do treningu. Ocenia się ją za pomocą testów na danych walidacyjnych lub krzyżowej walidacji.

W językoznawstwie i komunikacji uogólnienia pojawiają się jako twierdzenia uniwersalne lub stereotypy w mowie potocznej, np. poprzez użycie wyrażeń takich jak zawsze, wszyscy, nigdy, co bywa użyteczne, ale nierzadko prowadzi do uproszczeń.

Etymologia i synonimy: uogólnienie pochodzi od ogólnić. Zobacz także: generalizacja, indukcja, uogólnienie w logice.