uitgangsverandering

Uitgangsverandering, in het Nederlands, verwijst naar een wijziging in de manier waarop een woord wordt uitgesproken, met name in de uitgang van een woord. Dit fenomeen komt voor in verschillende talen en kan zowel historisch als in moderne taalgebruik voorkomen. In het Nederlands is uitgangsverandering vooral relevant in de grammatica, waarbij het om de veranderende vorm van woorden gaat, zoals bij werkwoorden, bijvoeglijknamen en zelfstandige naamwoorden.

Een bekend voorbeeld van uitgangsverandering in het Nederlands is de vervoeging van werkwoorden in verschillende tijden en personen. Zo verandert de uitgang van het werkwoord "gaan" bijvoorbeeld van "-e" in de tegenwoordige tijd ("ik ga") naar "-t" in de verleden tijd ("ik ging"). Ook bijvoeglijknamen ondergaan uitgangsverandering, zoals bij de vergrotende trap ("groot" → "groter") en de overtreffende trap ("groot" → "het grootste").

Historisch gezien heeft het Nederlands verschillende uitgangsveranderingen doorgemaakt als gevolg van taalverandering en invloeden van andere talen. Zo zijn er sporen van Germaanse en Romeinse invloeden te vinden in de uitgangsveranderingen van bepaalde woorden. Ook de invloed van het Frans en het Engels heeft geleid tot aanpassingen in de uitgang van sommige woorden, zoals "-ing" in woorden als "de actie" (van het Engels "action").

Uitgangsverandering kan ook voorkomen in de spelling en uitspraak van woorden door taalverandering en het streven naar een meer gestandaardiseerde spelling. Zo zijn er in het verleden verschillende spellingregels gewijzigd, wat heeft geleid tot veranderingen in de uitgang van bepaalde woorden. Een voorbeeld hiervan is de invoering van de nieuwe spelling in 1996, waarbij enkele uitgangsveranderingen zijn doorgevoerd om de spelling consistent en logischer te maken.