transistorët

Transistorët janë pajisje elektronike që kontrollojnë rrjedhën e elektricitetit duke përdorur një sinjal kontrollues. Mezini i tyre është të veprojnë si përforues ose si kalues (çelës) dhe janë themeli i të gjitha elektronikës moderne, përfshirë radion, kompjuterët dhe komunikimet digjitale. Dy kategori kryesore janë transistorët me kontakt bipol (BJT) dhe transistorët me gjendje të fushës (FET).

BJT-it ka tre porta: emetori, baza dhe kolektori. rrjedha kryesore ndahet nga rrjedha në bazë, dhe ndryshimi i temperaturës dhe i përmbajtjes bazë rregullon rrjedhën nga emetori në kolektor. FET-at kontrollohen kryesisht nga ndryshimi i potencialit në portën (gate) dhe zakonisht kërkojnë më pak rrymë kontrolluese; ato mund të përbëhen nga MOSFET, JFET dhe të tjerë. Në mënyrë tipike, MOSFET-et janë të përhapur në integrimin skalar dhe ofrojnë mirëmbajtje të ulët të rrymës së kontrollit.

Historikisht, shpikja e transistorit në vitet 1947-1948 nga John Bardeen, Walter Brattain dhe William Shockley në Bell Labs revolucionarizoi elektronikën. Emërtimi “transistor” vjen nga një shkurtim i termit anglez “transfer resistor”. Në vitin 1956, të tre shënuesit fituan Universitetin Nobel në Fizikë për kontributin e tyre. Më pas, zhvillimi i transistorëve të gjendjes së fushës dhe integrimi i tyre solli qindra miliona tranzistora në çdo mikroçip, duke avancuar edhe zhvillimet e qepjes së logjikës digjitale dhe teknologjive të reja të kompjuterëve.

Transistorët janë bërë pjesë thelbërore e teknologjisë moderne, me përfitime të vazhdueshme në eficiencë, autonomi të energjisë dhe kompakti. Gjurmët e tyre shfaqen në njësi të të gjitha pajisjeve elektronike që përdorim sot.