tilshunoslikning

Tilshunoslikning ta'rifi va qamrovi tilni, uning tuzilishi, tarixiy rivojlanishi, fonetikasi, morfologiyasi, sintaksisi, semantikasi va pragmatikasi kabi jihatlarini o‘rganadigan fan sifatida ifodalanadi. Tilshunoslik til qanday ishlashi, so‘zlar va jumlalar qanday hosil bo‘lishi, ma’no qanday shakllanishi hamda nutqning ijtimoiy va kognitiv omillarga qanday bog‘liqligi bilan shug‘ullanadi.

Tilshunoslik ko‘plab yo‘nalishlarga bo‘linadi: fonetika va fonologiya tovushlarni, morfologiya so‘z tuzilishini, sintaksis gap tuzilishini, semantika ma’noni, pragmatika kontekstga bog‘liq ma’noni o‘rganadi. Shuningdek, tarixiy tilshunoslik til oilalarini va til o‘zgarishini, sotsiolilngvistika ijtimoiy guruhlar va dialektlarni, psixolilngvistika esa tilning kognitiv jihatlarini tahlil qiladi.

Tilshunoslik usullari nazariy va amaliy bo‘lib, maydonda izlanish, korpus tahlili, solishtirma tadqiqotlar, eksperimental psikologik metodlar va statistik tahlilni o‘z ichiga oladi. Olingan bilimlar til ta’limi, tarjima, so‘zlashuv texnologiyalari, nutqni tiklash va klinik lingvistika, leksikografiya hamda til siyosati kabi amaliy sohalarda qo‘llaniladi.

Tilshunoslik ilmiy tadqiqotlar va til siyosatini shakllantirish orqali madaniy merosni saqlash, kommunikatsiyani rivojlantirish va tilga oid texnologiyalarni yaratishda muhim ahamiyatga ega.