dialektlarni

Dialektlar — tilning hududiy yoki ijtimoiy guruhlar orasida tarqalgan shakllari bo‘lib, fonetik, leksik, morfologik yoki sintaktik xususiyatlar orqali ajraladi. Ular odatda tilning keng tarqalgan standarti deb qaralgan shaklidan farqlanadi; ba'zi dialektlar o‘zaro tushunishga imkon berishi, boshqalari esa qo‘shimcha muloqotni talab qilishi mumkin. Dialektlar tilshunoslik (dialektologiya) doirasida o‘rganiladi.

Dialektlar ko‘pincha hududiy bo‘linishlar, ijtimoiy guruhlar, yosh, ta'lim darajasi kabi omillar ta'sirida rivojlanadi. Nutqdagi tovushlar, leksika, morfologiya va sintaktik qurilishlar dialektga xos bo‘ladi. Dialektlar kontinum shaklida bo‘lib, yaqin dialektlar o‘rtasidagi farqlar kichik bo‘lgan joylarda tushunish darajasi yuqori bo‘ladi; uzoq masofalarda esa tushunish qiyinlashishi mumkin.

Ta'lim, madaniyat va siyosat tilning normalashtirilishi bilan chambarchas bog‘liq. Boshqa tilda yozuv bo‘yicha ko‘rsatmalar, adabiy tilga nisbatan farq qiladigan dialektlar mavjud bo‘lishi mumkin. Dialektlar madaniy meros sifatida qadrlanadi va xalqning tarixi haqida ma'lumot beradi; ular yozma til, ommaviy axborot vositalari va jamiyatdagi o‘z-o‘zini ifoda etish shakllarida o‘rin oladi. Xulosa qilib aytganda, dialektlar tilning rang-barangligini ko‘rsatadi va madaniy merosning muhim qismi hisoblanadi.