guruhlar

Guruhlar — ma’lum bir maqsad, manfaat yoki muntazam munosabatlar asosida birga harakat qiladigan odamlar to‘plami. Ular ijtimoiy hayotning asosiy bo‘lagi bo‘lib, o‘zaro aloqa, qaror qabul qilish jarayonlari, resurslar taqsimoti va identifikatsiya shakllanishida muhim rol o‘ynaydi. Sotsiologiya va psixologiyada guruhlar ijtimoiy tizimlarni tushunishda markaziy predmetlardandir.

Guruhlar formal va norasmiy bo‘lishi mumkin. Formal guruhlar odatda tashkilotlar, ish jamoalari, sinflar kabi rasmiy strukturalarga ega. Norasmiy guruhlar esa do‘stlar, mahalliy jamiyatdagi aloqalar kabi o‘zaro muloqotlar orqali paydo bo‘ladi. Shuningdek, guruhlar asosiy (birinchi) va ikkinchi (ikkinchi darajadagi) guruhlar kabi tasniflanishi mumkin: yaqin identifikatsiya yaratuvchi asosiy guruhlar va faoliyat yo‘naltiruvchi ikkinchi guruhlar.

Guruh dinamikasi rollar, normlar, liderlik va kommunikatsiya kabi omillarni o‘z ichiga oladi. A’zolar chegaralar, mas’uliyatlar va madaniyatga mos keladigan muloqot jarayonlarida o‘zgaradi. Konfliktlar yuzaga kelishi mumkin, ammo muvaffaqiyatli guruhlar moslashuvchanlik, taqlid va samarali qaror qabul qilish orqali o‘z maqsadlariga erishadi.

Guruhlar tadqiqotlar va amaliyotlarda ijtimoiy integratsiya, identifikatsiya va tashkilot samaradorligini o‘rganishda muhim manba bo‘lib xizmat qiladi. Tadqiqot usullari kuzatuv, so‘rovlar, eksperimentlar va tahliliy modellardan iborat bo‘ladi.