tashkilotlar

Tashkilotlar — maqsad yo’nalgan ijtimoiy birliklar bo’lib, odamlardan yoki bo’lib tashkil topgan guruhlarni o’z ichiga oladi. Ular odatda nizom yoki statutsga ega bo’lib, maxsus faoliyat yo’nalishi uchun yaratiladi. Tashkilotlar ko’pincha o’zlarining missiyasi, qiymatlari va ish uslubini belgilab, resurslarni jamlab hamda aloqalarni boshqaradi.

Turlari turlicha bo’lib, asosiy guruhlari quyidagilar: davlat tashkilotlari (boshqaruv organlari, vazirliklar kabi davlat organlari), nodavlat tashkilotlari (NNTlar), xususiy sektor korxonalari, xalqaro tashkilotlar, shuningdek ta’lim, ilmiy-tadqiqot institutlari kabi ijtimoiy institutlar. Bular ichida yuridik shaxs bo’lib ro’yxatdan o’tishi mumkin bo’lganlar ham mavjud.

Tuzilishi odatda boshqaruv organlari (masalan, kengash yoki rahbarlar shtabi), ijro organlari, nizom va yuridik hujjatlar bilan aniqlanadi. Byudjet, a’zolik badallari, donorlar yoki bozor faoliyatidan keladigan moliyaviy manbalar tashkilotlar faoliyatini moliyaviy jihatdan ta’minlaydi. Hisobot berish, hisob-verojatlilik, shaffaflik va etika qoidalari ham ko’p hollarda talab qilinadi.

Rivojlanish va mas’uliyat: tashkilotlar jamiyatga xizmat ko’rsatish, resurslarni to’g’ri taqsimlash, bilim va xizmatlar yetkazish kabi maqsadlar uchun yaratiladi. Ular o’z faoliyatini mijozlar yoki a’zolar manfaatlarini hisobga olgan holda yo’naltiradi.

Xulosa: tashkilotlar ijtimoiy-iqtisodiy hayotning asosiy sub’ektlaridir, ular turli darajadagi tashkil etishlar orqali maqsadlar uchun resurslarni jamlab, xizmat ko’rsatish yoki siyosiy hamjamiyatga ta’sir o’tkazish yo’llarini ta’minlaydi.