stratosferde

Stratosferde, dünyanın atmosferinin troposfer ile mesosfer arasındaki ikinci ana tabakasını ifade eder. Yüzeyden yaklaşık 10–12 kilometre ile 50 kilometre arasındaki yükseklikte yer alır ve enlemler ile mevsime bağlı olarak değişir. Stratosfer, troposferden daha sabit bir hava yapısına sahiptir; burada hava genellikle karışmaz.

Bu katmanın belirgin özelliği, yükseldikçe sıcaklığın artmasıdır. Bu ısınma, ozonun ultraviyole UV ışınlarını emmesiyle oluşan ısıya bağlıdır. Ozonun etkisi, stratosferin alt ve üst kısımlarında sıcaklık profiline yön verir. Stratosferin içindeki hava kuru ve seyrektir; su buharı düşüktür ve bulutlar nadiren görülür.

Ozon tabakası özellikle 15–35 kilometre yükseklikte yoğundur ve zararlı UV ışınlarının büyük bölümünü emer; bu durum yaşam için koruma sağlar. Ozon kuşaklarındaki kimyasal süreçler ve kirlilik durumları, stratosferik iklimin ve güvenli UV seviyelerinin izlenmesi açısından önem taşır.

Stratosfer, troposferdeki hava olaylarının çoğunun gerçekleşmediği daha sakin bir katmandır. Bu nedenle ticari uçaklar, uçuşlarının bazı bölümlerinde alt stratosfer seviyesinde uçuş yaparak daha stabil bir yolculuk ve daha iyi yakıt verimliliği elde eder.

Araştırma için stratosfer, ozon kaybı, kimyasal süreçler ve iklim değişikliği çalışmaları açısından kritik öneme sahiptir. Gözlemsel çalışmalar uydu verileri, balonlar ve yüksek irtifa uçaklarıyla yürütülür.