Gözlemsel

Gözlemsel, gözlem yoluyla elde edilen veya gözlemlere dayanan anlamına gelen Türkçe bir sıfattır. Bilim, sosyal bilimler ve araştırma bağlamlarında, gözlemsel yaklaşım veri toplama, analiz ve yorumlarda doğrudan gözlemlere dayanan yöntemleri ifade eder. Bu yaklaşım, değişkenleri kontrollü biçimde manipüle eden deneysel çalışmalardan farklı olarak olayları doğal koşullarda incelemeyi öne çıkarır.

Etymolojisi ise gözlem kelimesinden gelen ve -sel ekiyle türetilen bir sıfattır; bu ek, türetildiği isme “ilişkin” veya “doğrultusunda” anlamı katar. Gözlemsel çalışmalar, genellikle betimleyici veya korelasyon yönelimli araştırmaları kapsar. Örneğin gözlemsel epidemiyolojik çalışmalar, nüfusun belirli bir özelliğe ilişkin dağılımını ve ilişkilerini gözlemleyerek ifade eder. Sosyal bilimlerde gözlemsel yöntemler anketler, alan gözlemleri ve doğrudan gözlem yoluyla elde edilen verilerin analizini içerebilir. Astronomi gibi alanlarda da gökbilimsel veriler çoğunlukla gözlemsel olarak biriktirilir.

Gözlemsel ile deneysel (deneysel) kavramları karşıtlık oluşturur; deneysel çalışmalar değişkenleri manipüle eder ve çoğu zaman rastgele atama içerirken, gözlemsel çalışmalar doğrudan gözlemle sınırlı kalır. Türk akademik yazında gözlemsel terimi, empirik ve deneysel karşıtlığı içinde sık kullanılır ve data türünü, analiz yaklaşımını ya da araştırma tasarımını tanımlamada yer alır. See also: gözlemsel çalışma, deneysel çalışma, empirik yöntem.