rezerwaty

Rezerwat przyrody, często nazywany po prostu rezerwatem, jest wyodrębnionym administracyjnie obszarem o szczególnie cennych elementach przyrody, które wymagają ochrony w stanie naturalnym lub prawie naturalnym. Celem rezerwatu jest zachowanie określonych siedlisk, roślin, zwierząt lub cech geologicznych oraz procesów przyrodniczych, często na potrzeby badań naukowych i edukacji.

W polskim systemie ochrony przyrody rezerwaty stanowią jeden z najwyższych poziomów ochrony. Działania prowadzone na ich terenie ograniczają ingerencję w środowisko i działalność gospodarczą; w praktyce oznacza to zakazy lub ograniczenia dotyczące wycinki, wydobycia, budowy, polowań i innych czynności. Dopuszcza się jedynie prace ochronne, monitorujące i edukacyjne, realizowane za zgodą odpowiednich organów.

Rezerwaty są tworzone decyzją właściwego organu ochrony przyrody, zwykle regionalnego dyrektora ochrony środowiska lub ministra, na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody. Mogą obejmować różnorodne typy obszarów, takie jak lasy, torfowiska, jeziora, jaskinie czy inne formy środowisk o wysokiej wartości przyrodniczej.

Rezerwaty stanowią część systemu ochrony przyrody w Polsce i funkcjonują obok innych form ochrony, takich jak parki narodowe, parki krajobrazowe czy obszary Natura 2000. Przykładami działalności na ich terenie są prowadzenie badań naukowych, monitorowanie stanu ochrony oraz ograniczanie ruchu publicznego w celu minimalizacji wpływu człowieka na chronione elementy. Dostęp do rezerwatów często wymaga zezwolenia i podlega specjalnym zasadom bezpieczeństwa.