rasmlar

Rasmlar, yoki tasvirlar deb ataladigan, vizual vakilliklar bo‘lib, inson tomonidan yaratilgan yoki kamera orqali olingan ko‘rinishlar majmuasini ifodalaydi. U turli formatlarda bo‘ladi: chizmalar, bo‘yoqli tasvirlar, miniatyuralar, suratlar va raqamli tasvirlar. Rasmlar kundalik hayotda axborot yetkazish, ma’lumot berish, madaniy va estetik qadriyatlarni ifodalash uchun keng qo‘llaniladi.

Rasmlarning turi keng qamrovli bo‘lib, asosan chizma (qalam, bo‘yoq), surat (fotografiya), rassomlik asarlari, raqamli tasvirlar (dizayn, infografika) va ilustratsiyalarni o'z ichiga oladi. Raqamli tasvirlar kompyuter dasturlari yordamida yaratiladi yoki tahrirlanadi va keng tarqalgan formatlarda saqlanadi.

Tarixiy nuqtai nazardan rasmlar insoniyat madaniyatida muhim o‘rin tutadi. Qadimiy qo‘lyozmalarda miniatyuralar mavjud bo‘lib, Turmids davrida rangli ijodlar o‘sgan. 19-asrda fotografie keng ommalashdi, 20–21-asrlar esa raqamli tasvirlar davri bo‘ldi. Rasm yaratish jarayonida rassomlar, fotograflar va grafika mutaxassislari turli texnikalar va vositalardan foydalanadi.

Huquqiy tomonlardan rasmlar mualliflik huquqi bilan himoyalanadi; ishlatilishi uchun tegishli ruxsat yoki litsenziya talab etiladi. Ommaviy mulkga o‘tgan yoki ijodiy jamoatchilik tomonidan erkin berilgan tasvirlar ham mavjud. Raqamli rasmlar uchun formatlar (JPEG, PNG, SVG) va metadata (EXIF, IPTC) muhim rol o‘ynaydi.

Shaxsiy, ilmiy, madaniy va ta’limiy kontekstlarda rasmlar axborot tarqatishda muhim omil bo‘lib, ko‘rinishlar orqali ma’lumot va ahamiyat yetkazadi.