przemocy

Przemoc to celowe użycie siły fizycznej lub władzy nad inną osobą, realne lub groźbą użycia, które powoduje lub ma wysokie prawdopodobieństwo wywołania obrażeń, śmierci, cierpienia psychicznego lub ograniczenia wolności. Definicje przemocy obejmują różne sfery działań, nie tylko fizyczne ataki, lecz także naruszanie praw, zastraszanie i przemoc psychiczną.

Najczęściej wyróżnia się przemoc fizyczną, przemoc psychiczną (mówienie w sposób poniżający, groźby, kontrola), przemoc seksualną (niezgodne dotyk, gwałt, molestowanie), przemoc ekonomiczną (ograniczanie dostępu do środków utrzymania) oraz przemoc instytucjonalną i kulturową, która utrwala nierówności i zależności. Przemoc występuje w różnych kontekstach, takich jak rodzina, związki partnerskie, szkoła, miejsce pracy, a także w konfliktach zbrojnych i w strukturach państwowych.

Przyczyny przemocy są złożone i wielopoziomowe. Czyniki indywidualne (agresja, zaburzenia zdrowia psychicznego), relacyjne (dynamika zależności i kontroli), społeczno-kulturowe (normy płciowe, nierówności) oraz ekonomiczne i polityczne współdziałają ze sobą. Ryzyko przemocy wzrasta w sytuacjach stresu, użycia alkoholu lub innych substancji, a także w miejscach o słabej ochronie ofiar.

Skutki przemocy obejmują obrażenia fizyczne, zaburzenia psychiczne, problemy rozwojowe u dzieci, a także szerokie koszty społeczne i ekonomiczne. Zapobieganie i interwencje obejmują ramy prawne, ochronę ofiar, dostęp do specjalistycznego wsparcia, programy edukacyjne oraz działania na rzecz zmiany norm społecznych i ról płciowych, a także wczesną identyfikację i reagowanie w szkołach, pracy i systemie opieki zdrowotnej.