przeciwutleniajcy

Przeciwutleniacze, zwane również antyoksydantami, to związki chemiczne zdolne do neutralizowania wolnych rodników tlenowych i innych reaktywnych form tlenu. W polskim nazewnictwie częściej używa się form rzeczownikowych „przeciwutleniacze” lub przymiotnikowych „przeciwutleniający”; formy takie jak „przeciwutleniajcy” są rzadziej spotykane i mogą być błędne.

Mechanizm działania polega na dawaniu lub transferze elektronów wolnym rodnikom, co stabilizuje je i zapobiega uszkodzeniom lipidów, białek i DNA. W organizmie istnieją dwa główne źródła przeciwutleniaczy: enzymy endogenne (superoksydodemutaza, katalaza, peroksydaza glutationowa) oraz związki egzogenne dostarczane z pożywieniem, takie jak witaminy C i E, karotenoidy, flawonoidy i inne polifenole.

Źródła pokarmowe przeciwutleniaczy to świeże owoce i warzywa, orzechy, nasiona, produkty pełnoziarniste, herbaty i kawy. W przemyśle spożywczym przeciwutleniacze bywają dodawane jako konserwanty, co pomaga wydłużać trwałość produktów.

Zastosowania obejmują suplementy diety, kosmetyki i preparaty farmaceutyczne. Wciąż prowadzi się badania nad wpływem antyoksydantów na choroby przewlekłe; obserwacyjne dowody sugerują powiązania, lecz interwencje suplementacyjne nie zawsze przynoszą korzyści i mogą wiązać się z ryzykiem przy wysokich dawkach. W diecie codziennej bezpieczeństwo jest wysokie; ostrożność zalecana przy suplementach i potencjalnych interakcjach z lekami.