pryzmaty

Pryzmaty to wielościany charakteryzujące się dwoma równoległymi i kongruentnymi podstawami oraz bocznymi ścianami będącymi równoległobokami. W geometrii pryzmat służy do zmiany kierunku promieni światła oraz do wyznaczania objętości bryły: objętość pryzmatu równa jest iloczynowi pola podstawy i wysokości (V = A podstawy × h), natomiast powierzchnia całkowita zależy od pola podstawy i obwodu podstawy (S = 2A podstawy + P podstawy × h). Podstawą pryzmatu może być dowolny wielokąt, a popularne przykłady to pryzmat trójkątny i prostopadłościenny.

W optyce pryzmaty to przezroczyste elementy o dwiema polerowanymi powierzchniami, które nie są równoległe. Przez załamanie światła na tych powierzchniach i różnicę wartości współczynnika załamania następuje odchylenie promieni, a przy różnorodności długości fal—dyspersja—możliwe jest rozszczepienie białego światła na spektrum. Pryzmaty mogą służyć do korygowania i kierowania światła w instrumentach optycznych, takich jak spektroskopy, projektory, czy układy obserwacyjne. W praktyce stosuje się różne rodzaje pryzmatów do osiągnięcia konkretnych efektów: dyspersji, odbicia, czy zmiany orientacji obrazu.

W zastosowaniach inżynieryjnych i naukowych pryzmaty wykorzystywane są w optyce geometrycznej, w peryskopach i lunetach, w systemach rozdziału widma oraz w wielu instrumentach laboratoryjnych. Różnorodność materiałów (szkło, tworzywa sztuczne) i kątów nachylenia umożliwia dopasowanie właściwości optycznych do konkretnego zadania. Pryzmaty stanowią podstawowy element w wielu dziedzinach nauki i techniki.