pomiary

Pomiary to proces określania wartości wielkości fizycznej w odniesieniu do ustalonego standardu. Wynik pomiaru wyraża się w jednostkach miary i często obejmuje ocenę niepewności, czyli zakresu, w jakim można uznać wartość za prawdziwą. Pomiary mogą być bezpośrednie, gdy wartość odczytujemy natychmiast, lub pośrednie, gdy wynik uzyskuje się na podstawie zależności między wielkościami.

Zakres i typy pomiarów obejmują zarówno wielkości podstawowe, takie jak długość, masa, czas, temperatura, natężenie prądu, światłość i ilość substancji, jak i wielkości pochodne, takie jak prędkość, energia czy objętość. Istotnym aspektem jest ocena błędów: systematycznych, które wprowadzają stałe odchylenie, oraz przypadkowych, których wpływ kwantyfikuje się poprzez niepewność pomiarową.

Sprzęt pomiarowy podlega kalibracji i waloryzacji, co zapewnia jego prawidłowe działanie i możliwość porównywania wyników. Kluczową rolę odgrywa traceability, czyli łączność z międzynarodowymi i narodowymi standardami, umożliwiająca porównywalność danych między laboratoriami. W praktyce obowiązują normy i wytyczne organizacji takich jak ISO, IEC i normy metrologiczne.

Proces pomiarowy obejmuje planowanie, wykonanie, zapisywanie wyników, ocenę niepewności oraz sporządzenie raportu. Pomiary mają fundamentalne znaczenie w nauce, inżynierii, przemyśle i handlu, zapewniając jakość, bezpieczeństwo i zaufanie do danych.

System Jednostek S.I. stanowi międzynarodowy standard jednostek miar, obejmujący metry, sekundy, kilogramy, ampery, kelwiny, mole i kandeli. W 2019 roku dokonano redefinicji kilku jednostek, co zaktualizowało sposób wyrażania pomiarów na całym świecie.