patynowanie

Patynowanie to celowy proces tworzenia warstwy patyny na powierzchni metalu, najczęściej na miedzi i jej stopach (miedź, brąz, mosiądz), rzadziej na stali. Patyna to warstwa tlenków, siarczków lub węglanów nadająca metalowi charakterystyczny kolor oraz chroniąca go przed korozją. Proces może być naturalny, obserwowany przy długotrwałym działaniu czynników atmosferycznych, lub sztucznie przyspieszony w pracowniach konserwatorskich i artystycznych.

Metody patynowania obejmują patynowanie naturalne oraz sztuczne. Sztuczna patynacja wykorzystuje roztwory chemiczne, które reagują z metalem, tworząc patynę o żądanym kolorze, mechaniczna patynacja polega na utworzeniu nierównej oksydacji przez ścieranie lub piaskowanie. Wśród popularnych barw na miedzi i jej stopach występują zielona verdigris (zielony lub błękitnawy odcień), brązowo-czarna, niebieska i fioletowa patyna. Do chemicznych metod należą związki tlenkowe i siarczki, a także elektrochemiczne patynowanie (oxidation/anodization), stosowane zwłaszcza na aluminium.

Zastosowania patynowania obejmują rzeźbę, architekturę, sztukę metalową i jubilerstwo, gdzie efekt starzenia lub ochronny film patyny służy zarówno estetyce, jak i ochronie powierzchni. Barwa patyny zależy od składu metalu, warunków środowiskowych i czasu ekspozycji. Patynę często utrwala się przez woskowanie lub lakierowanie, aby ją zabezpieczyć.