nüklein

Nüklein, hücre çekirdeğinden izole edilen ve 1869 yılında Friedrich Miescher tarafından keşfedilen bir maddedir. Miescher bu maddeyi çekirdekten ayırdı ve nüklein adını verdi; bu isim çekirdeğe atıfla türetilmiştir. Zamanla nüklein terimi, hücrenin nükleik asitlerini tanımlamak için kullanılmıştır ve günümüzde çoğunlukla “nükleik asitler” ifadesi tercih edilir.

Nükleik asitler, nükleotit adı verilen bileşenlerden oluşan polimerlerdir. Her nükleotit bir şeker (DNA için deoksiriboz, RNA için riboz), bir fosfat grubu ve bir baz içerir. Nükleik asitler iki ana sınıfa ayrılır: DNA (deoksiribonükleik asit) ve RNA (ribonükleik asit). DNA, genetik bilgiyi depolayan ve kalıtsal özelliklerin aktarılmasını sağlayan yapıya sahiptir; RNA ise bu bilgiyi okuyup proteinin sentezine yol gösteren ve bazı durumlarda gen ifadesini düzenleyen rol oynar. DNA genellikle çift sarmallı ve çift sarmal (double helix) yapıya sahiptir; RNA ise çoğunlukla tek zincirli formdadır.

İnsanlar ve pek çok organizmada DNA, kalıtımsal bilgiyi nesilden nesile aktarır; bu aktarma, çoğalma, transkripsiyon ve translasyon gibi süreçlerle gerçekleşir. Günümüzde “nüklein” terimi tarihsel olarak kalmıştır ve modern bilimde çoğunlukla “nükleik asitler”, “DNA” veya “RNA” terimleri kullanılır.