nadtlenkow

Nadtlenkow, czyli peroksydy, to związki chemiczne zawierające grupę nadtlenkową O–O. Charakterystyczne jest ich silne utlenianie oraz stosunkowo słabsza więź O–O, co czyni je wrażliwymi na rozkład. W chemii wyróżnia się nadtlenki nieorganiczne, obejmujące np. nadtlenek sodu Na2O2 i nadtlenek baru BaO2, oraz nadtlenki organiczne, wśród których popularne są benzoyl peroxide i różne peroxydy alifatyczne używane jako inicjatory polimeryzacji.

Nadtlenki nieorganiczne obejmują przede wszystkim Na2O2 i BaO2, które są stosowane w syntezach chemicznych i jako źródła tlenu w niektórych procesach. Nadtlenki organiczne to związki ogólnie R–O–O–R′ lub R–O–O–R, w tym benzoyl peroxide ((BzCO)2O2) oraz di-tert-butyl peroxide. W niektórych zastosowaniach organiczne nadtlenki działają jako inicjatory wolnorodnikowe w polymeryzacjach.

Właściwości nadtlenków mogą obejmować wysoką aktywność utleniającą, możliwość samorzutnego rozkładu z wydzielaniem tlenu i ciepła oraz tworzenie wolnych rodników, takich jak OH• czy ROO•. Ze względu na te cechy są potencjalnie wybuchowe, szczególnie w wysokich stężeniach, przy gwałtownych zmianach temperatury lub nieodpowiednim przechowywaniu. Dlatego nadtlenki należy przechowywać w szczelnie zamkniętych, ciemnych pojemnikach, z dala od materiałów łatwopalnych i redukujących.

Zastosowania obejmują m.in. produkcję chemiczną, wybielanie i dezynfekcję (np. roztwory H2O2), inicjowanie polimeryzacji (benzoyl peroxide, TBHP), a także procesy utleniania w przemyśle chemicznym i oczyszczaniu środowiska. W organizmach żywych nadtlenek wodoru powstaje naturalnie i jest degradowany przez enzymy katalazę do wody i tlenu.