kullanlabilirlikle

Kullanılabilirlik, bir ürünün belirli kullanıcılar tarafından belirli bir kullanım bağlamında hedeflenen amaçlara etkili, verimli ve memnuniyet verici biçimde ulaşmasını ifade eden kavramdır. Uluslararası standartlardan biri olan ISO 9241-11, kullanılabilirliği kullanıcıların, kullanım bağlamının ve hedeflerin birleşiminde değerlendirilmesi gereken bir özellik olarak tanımlar.

Bu kavram üç temel özden oluşur: etkililik (belirlenen hedeflere ulaşma oranı), verimlilik (hedeflere ulaşırken harcanan çaba ve süre), ve memnuniyet (kullanıcı deneyimini yansıtan tatmin düzeyi). Bazı çerçevelerde öğrenilebilirlik ve güvenlik de kullanılabilirliğin önemli yönleri olarak ele alınır. Kullanılabilirlik, yalnızca ürünün teknik işlevselliğini değil, kullanıcıların günlük kullanımında ne kadar kolay ve hızlı öğrenip kullanabildiğini de kapsar.

Kullanılabilirliğin değerlendirilmesi genellikle kullanıcı odaklı yöntemlerle yürütülür. Kullanıcı testleri, kılavuz incelemeleri (heuristic evaluation), bilişsel yürüyüş gibi yöntemlerle tasarım üzerindeki sorunlar tespit edilir. Ölçüm araçları arasında Sistem Kullanılabilirlik Ölçeği (SUS), görev tamamlama oranı, göreve harcanan süre, hata sayısı ve kullanıcı geribildirimi yer alır. Bu ölçütler, tasarım kararlarının yönlendirilmesi ve iteratif iyileştirme süreçlerinin temelini oluşturur.

İş dünyasında ve dijital hizmetlerde kullanılabilirlik, öğrenme eğrisinin kısalması, hataların azalması, destek maliyetinin düşmesi ve kapsayıcı tasarımın güçlenmesi gibi faydalar sağlar. Ayrıca erişilebilirlik standartlarıyla uyum, geniş kullanıcı kitlesinin ürünleri kapsayacak şekilde kullanabilmesini destekler.