kontrolór

Kontrolör, Türkçe’de “kontrol eden kişi” veya “kontrol cihazı” anlamlarına gelen bir isimdir. Kelime Fransızca contrôleur üzerinden Türkçeye geçmiştir ve Osmanlı Türkçesi geçmişi vardır. Geniş kullanımıyla denetim, gözetim veya düzenleyici işlevi yerine getiren kişi ya da cihazı ifade eder.

Bir unvan olarak kontrolör, çoğunlukla uyum, kalite veya mali kontrol gibi görevleri yapan kişiyi tanımlar. Toplu taşıma araçlarında yolcuların biletini kontrol eden görevliden kamu kurumlarındaki iç denetçi veya mali kontrolöre kadar çeşitlenir. Görevin kapsamı, kurumun yapısına ve mevzuata bağlı olarak değişir; bazı durumlarda denetçi, denetim uzmanı veya hesap uzmanı benzeri karşılıklar kullanılır.

Teknoloji ve mühendislik alanında kontrolör, bir süreci veya sistemi yöneten aygıtı ifade eder. Kontrolör, sensörlerden gelen verileri işler, bir denetim eylemi hesaplar ve aktüatörleri yörütür. Kontrol mühendisliğinde ve elektronik uygulamalarda PID kontrolörü veya hız kontrolörü gibi terimler yaygın olarak kullanılır.

Anlam olarak bağlama bağlı olarak kontrolör, operasyonları gözeten, standartları sağlayan veya sonuçları doğrulayan bir rolü de kapsayabilir. Bu nedenle anlam, iş tanımı, endüstri standartları ve düzenleyici çerçevelerle netleşir. Kontrolör kelimesinin karşılığı, bağlama göre değişir ve denetçi, denetleyici, kontrol cihazı gibi ifadelerle çeşitlenebilir.