klimatikë

Klimatikë është term që përshkruan tiparet afatgjata të një klimë të një zone të caktuar, duke përfshirë temperaturën mesatare, reshjet, lagështinë, erën dhe faktorë të tjerë atmosferikë që veçojnë një rajon nga njëri-tjetri. Ai përqendrohet te modelet dhe ndryshueshmëria në kohë, jo te moti ditor. Klimatologjia është disiplina që studion klimën duke analizuar të dhëna afatgjata dhe duke interpretuar proceset që qëndrojnë pas tyre.

Klimat mund të klasifikohet sipas modeleve të përgjithshme të temperaturës dhe reshjeve. Një shembull popullor është klasifikimi Köppen-Geiger, i cili ndan klimën në zona të ndryshme si mesdheane, tokore, bujqësore dhe tropikale, me varëse të ndryshme sipas sezonave të thatësirës dhe shirave. Të dhënat klimatike përdoren për të krijuar normalet klimatike, që janë mesataret e të dhënave për një periudhë 30-vjeçare dhe të përdorura për të vlerësuar ndryshimet afatgjata të klimës. Kjo nxjerr informacione për ngrohje ose ftohje, ndryshime në reshje, dhe fleksibilitetin e ekosistemeve.

Faktoret që ndikojnë në klimën janë variabiliteti natyral, si El Niño dhe La Niña, aktiviteti vullkanik, dhe faktorët njerëzorë si ngrohja globale, shpyrrtjet dhe ndryshimet në përdorimin e tokës. Ndryshimet klimatike sjellin temperatura më të larta mesatare, ndryshime në regjimet e reshjeve dhe rritje të ngjarjeve ekstreme të motit.

Klimatologjia informon politikat publike, planifikimin e ujësjellësit, bujqësinë dhe masat e përbashkëta të adaptimit dhe mitigimit për të menaxhuar rreziqet dhe për të përmirësuar rezistencën socio-ekonomike ndaj ndryshimeve të klimës.