kirlenme

Kirlenme, Türkçe'de kir oluşumunu, bir şeyin temizliğini kaybetmesini veya temiz olmayan hale gelmesini ifade eden bir isimdir. En temel anlamı, yüzeylerin ya da nesnelerin kirlenmesi süreci veya durumudur; örneğin kıyafetlerin çamura bulanması veya bir yüzeyin kirlenmesi. Ayrıca mecazen, bir kişinin ya da bir toplumun ahlaki veya toplumsal olarak kirlenmesi biçiminde kullanılır; bu kullanımlarda kirlenme, temiz olmayan davranışlar, yozlaşma veya kirlilik kavramlarıyla betimlenir.

Kelimenin temeli kök olan kir'dir; -len ekiyle fiil türetilir ve -me ile isimleşir. Böylece kirlenmek fiilinden türetilen kirlenme, süreci ifade eden bir isim olur. Ayrıca 'kirli' (kirli), 'kirletmek' (kirletmek), 'kirlilik' (kirlilik) gibi ilişkili terimler de vardır.

Kullanım bağlamında, kirlenme çoğunlukla fiziksel kirlenme için kullanılır; örneğin giyim, yüzeyler veya ekipman için. Çevre ve sağlık bağlamlarında ise daha sık kirlilik terimi tercih edilir. Dilbilimsel olarak 'kirlenmek' fiilinin türetildiği isim olarak bir süreci ifade eder; örneğin 'kirlenmenin önlenmesi' ifadesi sıkça karşılaşılır.

Metaforik anlamda, kirlenme ahlaki ya da kültürel bozulmayı da tanımlayabilir; örneğin 'ahlaki kirlenme' veya 'kültürel kirlenme' ifadeleri, bir toplumda yozlaşmayı anlatmak için kullanılır. Ancak bu anlamlar bağlama bağlı olarak yoğunluk kazanır ve günlük konuşmada fiziksel kirlenme kadar baskın değildir.

İlgili terimler: kir, kirletmek, kirli, kirlilik, temizlemek, temizliğe ilişkin kavramlar.