keizerschappen

Keizerschappen (keizerrijken) verwijst naar staten of rijken die onder een keizer zijn verenigd en over meerdere volkeren, talen en regio’s heersen. Dergelijke rijken kenmerken zich vaak door een centraal gezag, een uitgebreide bureaucratie en een professioneel leger, evenals een politiek-economische structuur die gebieden buiten de kerngebied integreert of onderwerpt.

De term keizerschap is afgeleid van het Latijnse imperium en de titel keizer (caesar). In het Nederlands wordt het woord keizer vaak gebruikt voor de heerser van een keizerrijk; keizerschap duidt op het staatsverband en de heerschappij van de keizer over meerdere rijken of provincies. Een keizerschap kan zowel religieus als seculier gemotiveerd zijn en gebruikt vaak symboliek en rituelen om legitimatie te geven aan de macht.

Kenmerken zijn onder meer centraal gezag, een bureaucratische organisatie, een groot of meervoudig leger, en een systeem van belasting en recht dat over diverse gebieden loopt. Empires kozen soms voor directe annexatie, soms voor indirect bestuur via vazalstaten of clientstaten, en brachten culturele uitwisseling, handel en infrastructuur over grote afstanden.

Historische voorbeelden zijn onder andere het Romeinse Rijk, het Heilige Roomse Rijk, het Ottomaanse Rijk, het Mongoolse Rijk, het Qing-keizerrijk en het Britse Rijk. Deze rijken varieerden in duur en omvang, maar deelden de opstelling van een centrale keizer en een imperiale ambitie. In de moderne tijd eindigden veel keizerschappen door nationalisme, kolonialisme en dekolonisatie; hun nalatenschap blijft zichtbaar in grenzen, talen en institutionele patronen.