kanunlardan

Kanunlardan, Türkçe'de kanun kelimesinin ablativ çoğuludur. Kanunlar (laws) anlamına gelen kanun kökünden türetilir ve -lar çoğul eki ile, -dan ablativ ekiyle birleşir. Bu yapı, bir durumun kaynağını, temelini veya kapsamını belirtmek için resmi ve akademik metinlerde sıkça kullanılır. Örneğin, “kanunlardan hareketle” ifadesiyle, kanunlar temelinde veya kanunlar doğrultusunda bir analiz yapıldığı anlatılır.

İşleyiş ve dilbilgisi açısından kanunlardan oluşumu, kanun + lar (çoğul) + dan (ablativ) şeklindedir. Son hecede bulunan ünlü uyumuna bağlı olarak ablativ ekinde -dan kullanılır; kanunlar için -dan elde edilir. Bu nedenle kanunlardan, tekil hâle dönüştürüldüğünde kanundan, çoğullaştığında kanunlardan biçimi ortaya çıkar. Kanunlardan farklı bağlamlarda, kaynağı belirtmek, bir yasa cephesi üzerinden çıkarım yapmak veya bir dayanak göstermek amacıyla kullanılır.

Kullanım alanları arasında “kanunlardan hareketle” (laws form the basis of…/based on the laws), “kanunlardan doğan haklar” (rights arising from the laws) gibi ifadelere rastlanır. Yasal metinler, yasa tasarıları ve akademik çalışmalar bu yapıyı sık kullanır. “Kanunlardan” ifadesi, ayrıca bir ulusal ya da uluslararası hukukun kaynağını vurgulayan bağlamlarda da karşımıza çıkar.

Etymoloji açısından kanun, Osmanlı ve Türkçe’de yasal düzenlemeyi ifade eden kök bir terim olup Farsça/Arabça kökenli qānūn/kanun üzerinden Türkçeye geçmiştir. Kanunlardan, bu kökenin çoğul ve ablativ çekimidir ve modern Türkçede hukuki ifadelerde yaygın olarak kullanılır.