kanseri

Kanseri, vücuttaki hücrelerin kontrolsüz büyümesi ve çoğalmasıyla karakterize edilen ve zamanla komşu dokulara zarar verebilen veya uzak organlara metastaz yapabilen bir hastalık grubudur. Normal hücreler düzenli olarak büyüme, bölünme ve ölüm süreçlerini izlerken, kanser hücreleri bu dengeyi bozarak sürekli çoğalır ve çevre dokulara sızabilir.

Kökeni ve risk faktörleri genellikle çoklu etkenlere dayanır. Genetik mutasyonlar, çevresel etmenler ve yaşam tarzı davranışları bir araya gelerek kanser gelişimini tetikleyebilir. Tütün kullanımı, aşırı alkol tüketimi, obezite, güneşe maruz kalma, bazı enfeksiyonlar (örneğin HPV, hepatit B ve C), radyasyon ve kronik inflamasyon önemli risk faktörlerindendir. Bazı kanser türleri ailesel yatkınlıkla ilişkilidir ve belirli genetik bozukluklar bu hastalığın oluşumunu kolaylaştırabilir.

Teşhis ve sınıflandırma, belirtiler ve tarama programlarının yanı sıra görüntüleme ve biyopsi gibi tanı yöntemlerini içerir. Kanserler dokuların tipine göre sınıflandırılır ve evreleme (genelde TNM sistemiyle) hastalığın yayılım düzeyini belirler.

Tedavi, tümörün tipi, evresi ve hastanın genel durumuna bağlı olarak cerrahi, radyoterapi, kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler, immünoterapi ve hormon tedavisi gibi yöntemlerin kombinasyonlarıyla planlanır. Erken tanı ve uygun tedavi ile prognoz iyileşebilir; buna karşın kanser türleri ve evresi büyük ölçüde sonuçları belirler.

Önleme ve tarama, riskleri azaltmayı veya hastalıkları erken dönemde tespit etmeyi amaçlar. Sigara bırakma, aşılar (HPV, hepatit B), sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve sınırlı alkol tüketimi ile kolorektal, meme ve rahim ağzı gibi bazı kanserlerin taramaları hastalıkların erken belirlenmesine yardımcı olur. Araştırmalar, genomik profilleme ve immünoterapi gibi yenilikçi yaklaşımlarla tedavi seçeneklerini genişletmeye devam etmektedir.