hipotoniczne

Hipotoniczne roztwory to takie, których ciśnienie osmotyczne jest mniejsze niż osmolalność płynów w wnętrzu komórek. W naukach biologicznych i medycynie odnosi się do roztworów o niższej osmolalności niż cytoplazma, co powoduje, że woda napływa do komórek przez błonę półprzepuszczalną.

Podstawowy mechanizm to osmoza: różnica ciśnień osmotycznych napędza ruch wody ze środowiska o niższym stężeniu substancji do środowiska o wyższym stężeniu. W efekcie komórki pęcznieją; w skrajnym przypadku mogą dojść do hemolizy czerwonych krwinek.

Przykłady roztworów hipotonicznych obejmują wodę destylowaną, roztwory soli o stężeniu poniższym niż 0,9% NaCl (np 0,45% NaCl) oraz niektóre roztwory cukrów. W praktyce klinicznej pojęcia toniczności i osmolalności używa się do opisu wpływu roztworu na komórki; na przykład dextroza 5% w wodzie (D5W) ma początkowo toniczność izotoniczną w preparacie, lecz po metabolizowaniu glukozy staje się hipotoniczny w stosunku do krwi.

Zastosowania i ryzyko: hipotoniczne roztwory bywają używane w leczeniu odwodnienia wewnątrzkomórkowego, lecz ich podanie niesie ryzyko obrzęku mózgu, powiększenia komórek lub zaburzeń elektrolitowych. Podawanie wymaga monitorowania stężenia sodu i stanu pacjenta oraz odpowiedniego doboru roztworu do sytuacji klinicznej.

Pojęcie hipotoniczne odnosi się do roztworów o mniejszym ciśnieniu osmotycznym niż płyn wewnątrzkomórkowy, w przeciwieństwie do hipertonicznych i izotonicznych. Pochodzi z greckich korzeni hypo- i tonos.