fërkimit

Fërkimi është forca që kundërson lëvizjen ose tendencën e lëvizjes mes dy sipërfaqeve që qëndrojnë në kontakt. Ai ndërvepron në shumë sisteme mekanike dhe prodhon ngrohje, dërgon energji dhe mund të shkaktojë dëmtime të sipërfaqeve në rastin e wear-it.

Në mënyrën më të përdorur të përkufizimit, fërkimi ndahen në fërkim statik dhe fërkim dinamik (kinetik). Fërkimi statik vepron kur trupat janë në kontakt por nuk lëvizin, dhe ka një kufi të frymës: forca fërkimore statike Ff,s është deri në një vlerë maksimum Ff,s,max. Pasi shkelet ky kufi, gjendet fërkimi dinamik me një forcë të qëndrueshme Ff,k që zakonisht është më e vogël se kufiri statik. Koeficientët për këto dy gjendje janë μs dhe μk, respektivisht, me Ff = μ N, ku N është forca normale.

Njohuritë kryesore nga tribologjia tregojnë se koeficientët e fërkimit varen nga materialet dhe sipërfaqet e kontaktit, gjendja e sipërfaqes, temperaturat dhe prezenca e lubrifikantëve. Për një përmbledhje të thjeshtë, ligjet e Amontons për fërkimin tregojnë se forca fërkimore është proporcionali me forcen normale dhe, në parim, nuk varet nga sasia e sipërfaqes kontaktuese dhe nga shpejtësia e zbutjes së lëvizjes në një rang të limituar.

Fërkimi ka rëndësi të madhe në zbatime si frenat, transmisionet, rrotat dhe pajisjet e mekanikës së precizionit, dhe gjithashtu ndikon në dëmtimin dhe korrozionin e sipërfaqeve. Me përgjigjen e duhur tribologjike, problemet e fërkimit mund të menaxhohen me lubricantë, materiale të përshtatshme dhe përmirësime të sipërfaqes.