folklorze

Folklor, w polskim ujęciu często nazywany również folklorem ludowym, to zbiór tradycyjnych wierzeń, obyczajów, opowieści, muzyki, tańców i sztuki materialnej przekazywanych w społecznościach ustnie i przez praktykę. Jego części stanowią m.in. literatura ludowa (legendy, mity, baśnie, przysłowia, zagadki), pieśni ludowe, tańce, obrzędy i zwyczaje rodzinne oraz regionalne rzemiosło. Folklor obejmuje również wiedzę praktyczną dotyczącą środowiska, gospodarki i obyczajów sezonowych. Jest dynamiczny i zmienia się pod wpływem kontaktów międzykulturowych, urbanizacji i nowych mediów, pozostając jednocześnie nośnikiem tożsamości wspólnot.

Z biegiem czasu folklor stał się przedmiotem badań folklorystyki i etnologii. Najważniejszymi źródłami są przekazy ustne, źródła pisane, a także praktyki codzienne i performatywne. Funkcje folkloru obejmują rozrywkę, socjalizację, przekazywanie wiedzy oraz utrwalanie tożsamości kulturowej. Warianty regionalne i pokoleniowe, a także adaptacje w nowoczesnych formach pokazują elastyczność tradycji.

W Polsce rozwój naukowy folkloru był silny w XIX i XX wieku; prace takich badaczy jak Oskar Kolberg gromadziły obszerny materiał o ludowych pieśniach, obyczajach i legendach. Obecnie obszar ten nazywany jest folklorystyką, a badania łączą archiwizację, etnologię, antropologię i digitalizację zasobów. W kontekście UNESCO folklor i jego ochrona są powiązane z koncepcją niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Folklor pozostaje również elementem życia codziennego: liczne festiwale, upowszechnianie tradycyjnych pieśni i tańców, a także reinterpretacje i twórczość współczesna. Zjawisko to bywa jednak przedmiotem krytyki, zwłaszcza w kontekście komercjalizacji i uproszczeń, co podkreśla konieczność odpowiedzialnego obchodzenia się z dziedzictwem i ochrony autonomii lokalnych praktyk.