Zjawisko

Zjawisko to obserwowalny stan rzeczy lub proces, który występuje w naturze, społeczeństwie lub działalności człowieka i może być opisany, wyjaśniony oraz przewidywany w ramach naukowego lub teoretycznego ujęcia. Termin używany jest w wielu dyscyplinach: w naukach ścisłych opisuje się zjawiska fizyczne (np. załamanie światła, efekt fotoelektryczny), chemiczne, meteorologiczne (burza, opady deszczu), biologiczne (fototropizm). W naukach społecznych i humanistycznych zjawiska to obserwowalne fakty społeczne i kulturowe, takie jak migracje, przemiana pokoleniowa, trendy konsumpcyjne. Zjawiska są często przedmiotem badań empiricznych i teoretycznych, a ich opis może obejmować obserwacje, pomiary, modele matematyczne oraz wyjaśnienia przy użyciu praw, teorii lub hipotez. Kluczową cechą zjawisk jest ich powtarzalność lub możliwość powtórzenia obserwacji w identycznych lub zbliżonych warunkach, co umożliwia testowanie hipotez. Zjawiska mogą być także ujęte w kategorii „fenomenów” w języku potocznym: wydarzenia, które zwracają uwagę, budzą pytania lub wymagają wyjaśnień. Analiza zjawisk często prowadzi do zrozumienia mechanizmów stojących za obserwowanymi skutkami i do formułowania prognoz. Termin ten jest powszechny w podręcznikach naukowych, raportach badawczych i mediach, a jego precyzyjne znaczenie zależy od kontekstu dyscypliny.